Als je een concept als de Circulaire Kas bedenkt, dan moet je dat natuurlijk ook toepassen in de praktijk van de eigen kas. Dat gebeurt dan ook. Niet spuiten is natuurlijk een vereiste. Maar ook het hergebruik van materialen als bamboestokken en kokosmatjes is een vereiste. Die krijgen we al tweedehands, maar uiteindelijk worden ze ook vermalen en samen met bladafval gebruikt als bodembedekker in de kas. Goed tegen de groei van onkruid. Maar nu we ook steeds meer bomen gaan kweken werken we ook met bagger als bodemverbeteraar in plaats van potgrond, dat volgend jaar geheel zal zijn uitgefaseerd. We willen immers geen groeimedium waarvoor hoogveen wordt afgegraven. Dat hoort niet bij een circulaire kas. En het moet gezegd worden: de bomen groeien geweldig op de uitgekiende mix riviersediment, zodat de kas met al die bomen eigenlijk een CO2 sink is. Waarbij we wel moeten melden dat we hierbij geweldig samenwerken met Kwekerij Hendriksen, die ook fungeert als een bron van hoogwaardige teeltkennis.
In de kas zijn we ook druk bezig met de acties die voortvloeien uit Fiber2Fiber. De proeven met het afbreken van asbest voeren we uit in de groeikasten van NIOO en het lab van KIWA. Maar in onze kas worden de proeven uitgevoerd met RWZI slib als groeimedium, in opdracht van waterschap Drents Overijsselse Delta, onze partner. Ook het Kenniscentrum Papier en Karton is inmiddels op het terrein van Schut Papier druk bezig met het onderzoek naar de meest effectieve ontsluiting van diverse gewassen die we willen inzetten in het project. De rol van Grondslag mag niet onvermeld blijven. Hans Hofmeester fungeert als een uitmuntende verbinder tussen wetenschappelijk onderzoek en de praktijk van het dagelijkse asbestbestaan. We hebben natuurlijk al onze eerste resultaten, maar we hebben de afgelopen maanden vooral hard gewerkt aan het verder versterken en uitbreiden van de mogelijkheden om asbest af te breken.
De samenwerking met NIOO heeft zich inmiddels verder verdiept. Natural Soil Improvement is partner in het project Smart Residu dat zich richt op het stimuleren van bacteriën die methaan afbreken in de bodems van het laagveengebied. Dat was voor ons ook iets totaal nieuws: dat zich in deze bodem bacteriën bevinden die methaan uit de atmosfeer afbreken (met dank aan Paul Bodelier). Dat was dus al nieuw, laat staan de ambitie om deze functionaliteit te versterken met behulp van Brickz en daarmee een bijdrage te leveren aan het verminderen van het broeikaseffect.
Ons project in Overijssel loopt eveneens voorspoedig. We maken Brickz op basis van lokale ingrediënten, waarbij we als extra opgaven voor de boomkwekers hebben meegekregen om de Brickz te verrijken met aaltjes tegen de engerlingen. Samen met de mycorrhiza en een gezonde dosis voedingsstoffen willen we op een aantal plaatsen waar de bomen zijn aangetast door engerlingen kijken of we dit proces van degradatie kunnen terugdraaien. Verder zijn de Brickz toegepast op Twickel, door stichting IJssellandschap op de Lemelerberg en door de Bosgroep Noord Oost bij Heino. Met dank aan Roy Schuurman van Bosbalans voor zijn geweldige inzet om al deze partijen te winnen voor het project.
Vanuit het Kenniscentrum Natuur en Economie zijn we druk bezig om met het projectbureau I’m Binck te werken een aan nieuwe projectorganisatie voor de Binckhorst, het havengebied van Den Haag. Ook werken we nog steeds druk aan het essay voor het 90-jarig bestaan van Geldersch Landschap en Kasteelen. Tom Bade werkt daarbij eendrachtig samen met Ton Roozen, de oud adjunct directeur van GLK. Deze TonTom vindt zijn weg wel. We eindigen met de mooie titel van een hoofdstuk die wat ons betreft weergeeft wat de komende jaren meer centraal zou moeten staan in de natuurbescherming: van geven wordt je rijker.
